Çalışma temel insan haklarından biridir. Anayasamızın 49'uncu maddesi çalışmanın herkesin bir hakkı ve ödevi olduğunu çok açık bir şekilde ortaya koymuştur. Engellilerin başkalarına yük olmadan, kendilerine toplumda bir yer edinmelerinin birincil koşulu istihdam edilmeleridir.
Engelliler Kanunu'na göre; engellilerin yeteneklerine göre mesleğini seçme ve bu alanda eğitim alma hakkı kısıtlanamaz. Ayrıca Engellilerin yetenekleri doğrultusunda yapabilecekleri bir işte eğitilmesi, verimli kılınarak ekonomik ve sosyal refahının sağlanması, engellilere meslek kazandırılması amacıyla mesleki rehabilitasyon hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması esastır.
Engelliler Kanunu'na göre; sosyal ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri belediyeler tarafından da verilecektir. Bu hizmetin belediye tarafından sunulamaması halinde, özürlünün özel merkezden alacağı hizmetin bedeli belediye tarafından karşılanacaktır.
Engellilere meslek kazandırmak ve istihdamlarını kolaylaştırabilmek amacıyla, ilk defa engelliler kanunuyla özel mesleki rehabilitasyon merkezlerinin açılabilmesi temin edilmiştir.
Engelliler Kanunu'na göre; işe alımda, iş seçiminden, başvuru formları, seçim süreci, teknik değerlendirme, önerilen çalışma süreleri ve şartlarına kadar olan safhaların hiçbirinde engellilerin aleyhine ayrımcı uygulamalarda bulunulamaz.
Çalışan engellilerin aleyhinde sonuç doğuracak şekilde, özrü ile ilgili olarak diğer kişilerden farklı muamelede bulunulamaz.
Engelliler Kanunu'na göre; özürlülük durumları sebebiyle iş gücü piyasasına kazandırılmaları güç olan engellilerin istihdamı, öncelikle korumalı işyerleri aracılığıyla sağlanacaktır. Korumalı işyerlerine devlet tarafından sağlanacak katkı ve teşvikler konusundaki kanun çalışmaları devam etmektedir.
Sorumlu Kuruluşlar
Engellilerin devlet memuru olarak işe yerleştirilmelerinin takip ve denetiminden sorumlu kurum Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığı'dır.
Engellilerin kamu ve özel sektörde işçi olarak işe yerleştirilmelerinden sorumlu kurum ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü'dür.
Denetim
Kapsama giren işyerlerinin denetimi daha önce iş müfettişlerince yapılmakta iken, engelliler Kanunu ile bu yetki doğrudan Türkiye İş Kurumu'na verilmiştir. Böylelikle özürlü çalıştırmayan işyerlerinin tespiti ve uygulanan cezaların tahsili kolaylaştırılmıştır.
Özürlü İstihdamında İŞKUR'un Görevleri
İŞKUR'a engelli olarak kayıt olmak isteyenlerin, çalışma gücünün en az %40 ından yoksun olduklarını sağlık kurulu raporu ile belgelemeleri gerekmektedir. İş Kanununa göre işverenler 50 ve daha fazla işçi çalıştırdıkları işyerlerinde her yıl Bakanlar Kurulunca belirlenen oranlarda engelli işçi çalıştırmak zorunda olup, kontenjan açığı bulunan işyerlerine engelli istihdamı Kurumca yapılmaktadır. Alınan tüm önlemlere rağmen engelli kontenjanlarını kapatmayan işyerleri hakkında İş Kanununda belirlenen miktarda idari para cezası uygulanır.
