Merkez Bankası diğer bankalardan farklı olarak mevduat toplayan ve kredi açan bir banka değildir. Buna karşılık bankaların topladığı mevduatın bir bölümünü zorunlu karşılık adı altında alır ve bünyesinde saklar. Bu işlemin amacı, o bankalar ilerideki bir dönemde zor durumda kalırlarsa söz konusu bu karşılıklardan başlayarak zor durumda kalan bu bankalara destek verebilmektir. Diğer yandan Merkez Bankası, bankaların likidite ihtiyaçlarını karşılamak için onlara repo ihalesi açar. Bunlara ek olarak, akşamları elinde satılmamış para kalan bankaların bu paralarını gecelik bir faiz ödeyerek alır, ya da açık veren bankalara elindeki paradan ödünç vererek onların hesaplarını kapatmasını sağlar. Bunlar Merkez Bankası’nın bankaların bankası ve son borç verme mercii olmasının sonucudur.

Merkez Bankası'nda Birden Fazla Faiz Türü Var

Merkez Bankası’nın birden fazla faizi var: Gecelik borçlanma ve borç verme faizi, geç likidite penceresinden borç alma ve verme faizleri, reeskont faizi, haftalık repo ihale faizi. Bunlar arasında en önemli iki tanesi gecelik borç verme faizi ve haftalık repo ihalesi faizidir. Gecelik borç verme faizi ve haftalık repo ihalesi faizi bankaların faiz kararlarını doğrudan etkilemektedir. Bu ikisi arasında hangisi önemli derseniz, gecelik faizler daima daha önemlidir.

Merkez Bankası Diğer Bankalar İle Alışveriş Yapıyor

Bankalar, gün sonunda ellerinde kalan fazla parayı Merkez Bankası’na yatırır ya da gün sonunda hesapları açık kalmışsa o miktarda parayı Merkez Bankası’nda borç alırlar. Söz konusu bu borç alışverişinin Merkez Bankası’nca belirlenmiş faizleri vardır. Merkez Bankası’nın piyasaları etkilemekte kullandığı asıl faiz de budur. Bunun yanı sıra Merkez Bankası bankaların likidite akımı sorununun çözümü için onlarla repo işlemleri yapar ve bu işleme faiz uygular. Bu faizler bankaların maliyetini etkilemek suretiyle piyasada oluşacak faizler üzerinde etkili olmaktadır. Para politikasının faiz etkisi de bu şekilde ortaya çıkmaktadır. | Mahfi Eğilmez - Kolay Ekonomi